Esrar bağımlılığı, bağımlılar ve aileleri için uzun ve yıpratıcı bir süreçtir.

Orta Asya ve Çin'de en az 4000 yıldır üretilen Hint keneviri oldukça dayanıklı, aromatik, yıllık bir bitkidir. Bu bitkiden elde edilen biyoaktif madde esrar olarak adlandırılır. Esrar, dünya genelinde en çok tüketilen yasadışı maddelerden biridir.

Esrarın en etkili formu, "haşhaş" adı verilen bitkinin çiçek bölümünden veya yapraklarındaki kuru, kahverengi-siyah, reçineli sızıntıdan elde edilir. Esrar genellikle kesilip kurutulduktan sonra küçük parçalara ayrılır ve sigara içine sarılarak içilir. Esrar için sıkça; marihuana, ot, çay, pot gibi isimler kullanılır.

Okullarda ergenlik çağındaki öğrenciler arasında yapılan izleme çalışmalarına göre, 1990'ların ilk yıllarında başlayan bir eğilimin devamında, 8. ve 10. sınıflarda marihuana kullanımında yeni bir artış görülmektedir.

Diğer bazı çalışmalara göre, marihuana en yaygın kullanılan yasa dışı maddedir. 34 yaşına kadar her yaş grubunda kullanımı artmakta, daha sonraki yaşlarda tedricen düşmektedir.

Sigara gibi içildiğinde, esrarın öforizan etkisi dakikalar içinde görülür, 30 dakika sonunda en yüksek seviyeye ulaşır ve 2-4 saat içinde sonlanır. Birtakım motor ve bilişsel etkileri 5-12 saat kadar sürebilir. Esrar, browni ve kek gibi yiyeceklerin içinde ağız yoluyla da alınabilir. Duman ile elde edilen etkinin sağlanması için esrarın oral alımındaki miktardan 2-3 kat fazla olmalıdır. Psikoaktif etkiler, kullanılan esrarın gücüne, kullanım yöntemine, içme tekniğine, doza, mekâna, kullanıcının son deneyimine ve beklentisine göre değişiklik gösterir.

Esrar kullanımı, ağız kuruluğu, gözlerde kızarma, açlık, kan basıncının artması ve alınan doza bağlı olarak çarpıntı gibi etkiler yapar. Kronik kullanım sonucu testosteron seviyesi ve sperm miktarında azalma, kadınlarda ise kısırlık ve yeni doğan bebeklerde düşük doğum ağırlığı görülebilir.

Esrar, dikkat ve tepkilerde yavaşlamaya neden olur. Bazı kullanıcılarda ise bunun aksine sıkıntı, kaygı, yoğun korku ve panik atak görülebilir.

Esrar kullanımı, uykusuzluk, huzursuzluk, iştah azalması, kilo kaybı ve tahammülsüzlük gibi belirtilere de yol açar.

Esrar tesiri altındaki kişilerin gereksiz yere güldüğü gözlemlenir. Bazı durumlarda tam tersine korku ve panik hali hâkim olabilir. Gözlerde kızarma, denge kaybı, reflekslerin yavaşlaması ve unutkanlık dikkat çeker.

Etkisi geçtikten sonra ise uyku hali, yorgunluk ve huzursuzluk barizdir.

Kimi zaman birkaç gün süren halüsinasyonlar, duygusal gel-gitler ve bilinç bulanıklığı oluşabilir. Tamamen şizofreni benzeri tablolar da gözlemlenebilir. Esrar kullanımına bağlı olarak beyinde atrofi (beyin hacminin azalması ve yıkımı) da ortaya çıkabilir.

Esrar tedavisi, bağımlılık yapan diğer maddelerin tedavisi ile aynı ilkeleri içerir. Tedavi süreci, hastaneye yatırılma gibi doğrudan yaklaşımlarla veya son kullanımdan sonraki 4 hafta içinde esrarı saptayan idrar testleri ile gerçekleştirilen ayakta izlemle yoksunluk sağlanır.

Destek tedavisi, bireysel, aile ve grup terapileri şeklinde devam eder. Eğitim önemli bir noktadır. Hasta tedavi için çok az motivasyon gösterebilir. Çekilme belirtilerinin rahatlatılması için kısa dönem anksiyolitik kullanmak yararlı olabilir. Bazı durumlarda ise esrar kullanımı antidepresan tedavisine yanıt verir.