Çikolata kisti tedavisi, rahim içi duvarını saran tabakanın harici başka bir yerde yerleşmesi endometriozis olarak tanımlanır. Endometriozis daha çok yumurtalıkları etkiler ve zamanla kiste dönüşür. Endometriozis yumurtalık üzerine konumlanarak ilerledikçe kist şeklini alır. Bu kist çikolata kisti olarak tanımlanır. Kistin içi tıpkı çikolata renginde olduğu için çikolata kisti olarak adlandırılır. Sol yumurtalıkta gelişme olasılığı sağ yumurtalığa nazaran daha yüksektir. Nedeni kesin olarak bilinmeyen çikolata kisti, adet kanının karın boşluğuna kaçması ve oradan yumurtalıkların arkasına yapışması nedeniyle meydana gelir. Çikolata kisti toplumda %5 oranında görülebilen bir rahatsızlıktır. Kısırlık problemi yaşayan, kasık ağrısı olan kadınlarında çoğunda görülebilir. Genetik yatkınlık oranı da oldukça yüksektir. Annesinde çikolata kisti olan bir kadının bu hastalığa yakalanma riski 7 kat fazladır. Çikolata kisti, devamlı kasık ağrısı, adet döneminde ağrı, gebe kalamama, kabızlık, ishal, cinsel birliktelik anında ağrı, kanlı idrar, sırt ağrısı, sık idrara çıkma gibi belirtilere neden olabilir. Çikolata kisti tedavi altına alınmazsa ilerleyerek ciddi sorunlara yol açabilen bir hastalık türüdür.
Çikolata kisti tedavisi nasıl yapılır?
Çikolata kisti tedavi planında öncelikli olarak hastaların şikâyetleri göz önünde bulundurulur. Tedavi planı şikâyetlerin giderilmesine yönelik yapılır. Hastanın ileride anne olmak istemesi, yaşı, kistin evresi tedavi planında önemlidir. Bazı hastalarda kistin yakından takibi önerilebilir. Tesadüfen fark edilmiş kistlerde henüz kısırlık sorunu ya da ağrı gibi şikâyetler yaşanmayabilir. Bu nedenle takip edilir. Fakat tedavi başlatılması gereken kistler için farklı yöntemler uygulanabilir. Bu yöntemler hastanın sağlık durumu, yaşı ya da kistin durumuna göre farklılık gösterebilir.
Ağrı kesici ilaçlar: Çikolata kisti nedeniyle ağrı yaşayan hastalar için ağrı kesici ilaçlar reçete edilir. Reçete edilen ilaçlar mutlaka doktorun önerdiği dozda ve şekilde kullanılması gerekir. Eğer ağrı kesici ilaçlar hastanın şikâyetlerini azalmamışsa farklı tedavi yöntemlerine geçiş yapılabilir.
Hormon tedavisi: Hastaya dışarıdan verilen hormonlar kistin ortadan kaldırılmasını sağlayabilir. Dışarıdan verilen hormon takviyesi kistin büyümesini yavaşlatır ya da yeni kistlerin oluşumunu engelleyebilir. Bu tedavi seçeneği hasta için kalıcı değildir. Eğer tedavi eksilirse çikolata kisti yeniden tekrarlayabilir. Tedavide kullanılan hormon tedavileri;
Hormonal kontraseptifler: Hasta için hormon içerikli doğum kontrol hapları ya da vajinal halkaların kullanılması endometriyal dokudan sorumlu olan hormonları kontrol altına almak için faydalı olabilir. Bu tedavinin kullanıldığı hastalarda genelde âdet kanamaları daha kısa süreli olur. Ayrıca çikolata kisti nedeniyle yaşanan şiddetli ağrıların da hafiflemesini sağlayan bir tedavi seçeneğidir.
Medroksiprogesteron: Hastaya enjekte yoluyla kullanılabilen bir ilaç türüdür. Çikolata kisti nedeniyle yaşanan şikâyetlerin giderilmesini sağlar. Endometrial dokunun büyümesini engeller, adet döngülerini kesebilir. İlaç kilo alımı, kemik problemleri ve ruh halinde olumsuzluklara neden olabilir.
Gonadotropin salgılatıcı hormon: Östrojen düzeyinin düşmesine yardımcı olur. Hastada adet döngüsünü ve yumurtalıkları uyaran hormonların baskılanmasını sağlar. Bu sayede de endometriyal dokunun küçülmesi sağlanabilir. Kullanılan ilaçlar kadında yapay menopoz oluşturabileceği için, hastaya kullanılan ilaçlarla beraber östrojen ve progesteron hormonu da verilir. Bu hormonlar kadının yaşayabileceği ateş basması, çarpıntı, kemik erimesi ve vajinal kuruluk için alınan önlemlerdir.
Danazol: Yumurtalıkları uyaran hormonları baskılamak amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Bununla beraber endometrium gelişimini önler. Fakat ciddi yan etkilere yol açan bir tedavidir. Gebe olan kadınlarda anne karnındaki bebeğe zarar verebilir.
Konservatif cerrahi: Kadında çikolata kisti var ve aynı zamanda bebek sahibi olmak istiyorsa konservatif tedavi uygulanabilir. Tedavide rahim ve yumurtalıklardan endometriozis doku temizlenerek kadının gebe kalma şansı arttırılabilir. Aynı zamanda çikolata kisti nedeniyle şiddetli ağrı yaşayan kadınlar içinde etkili bir tedavidir. Tedaviden sonra hastalığın nüksetme olasılığı vardır. Ameliyat laparoskopik ya da açık olarak tercihe dilebilir.
